چند سؤال پیرامون نمودار مرگ در ایران در سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۰ を編集

タイトルサブタイトル省略可コンテンツMarkdown 記法に対応しています。

چندی پیش، نموداری از میزان مرگ و میر در ایران طی سال‌های ۲۰۱۸ تا پایان ۲۰۲۰ منتشر شد. کاوه مدنی و ماهان غفاری برای اساس ارقام موجود در آن نمودار، افزایش مرگ و میر در دسامبر ۲۰۱۹ را مرتبط با کشتار آبان ۹۸ دانستند و از آن به نوعی نتیجه گرفتند که تعداد کشته‌ها، به مراتب بیش از چیزی بوده که تخمین زده می‌شده است. ابهاماتی در خصوص داده‌ها و امکان استنتاج چنان نتیجه‌ای از آن اطلاعات در ذهنم ایجاد شده است که اینجا آن‌ها را منتشر می‌کنم.

عکس

نظر به فضای حاکم بر جامعه در خصوص فاجعه آبان ۹۸، متأسفانه لازم به ذکر است که این مقاله لااقل در این مرحله، تلاشی برای رد ارتباط افزایش نرخ مرگ و میر در تاریخ مربوطه با کشتار مردم ندارد. این مقاله تلاش می‌کند بررسی کند آیا بر اساس این میزان داده و با این کیفیت، آیا می‌توان نتیجه‌ای گرفت یا خیر. در حقیقت، این مقاله، سؤالاتی را در مقابل طرح کنندگان مساله قرار می‌دهد بدون اینکه خودش در مقام اثبات چیزی باشد.

## میزان داده‌ها

چالش اول، میزان داده‌هاست. همان‌طور که در بخش سمت چپ نمودار دیده می‌شود، نوسانات این نمودار بیش از چیزی است که بتوان در آن روند یا الگویی مشاهده کرد که به لحاظ آماری قابل استناد باشد. در مجموع ۲۹ مورد داده‌های مرگ و میر دیده می‌شود که به‌خصوص به دلیل نداشتن الگویی پایدار (جز در قسمت پایانی) امکانی برای انجام تحلیلی علمی در اختیار محقق و تحلیل‌گر قرار نمی‌دهد. دسترسی و بررسی هم‌زمان داده‌های بیشتر، برای داشتن امکان تحلیل ضروری است.

## نوسانات طبیعی مرگ و میز در پاییز و زمستان

هر چند بنا به دلیلی که بالا گفته شد نمی‌توان از خود این نمودار استنباط مشخصی کرد اما به لحاظ عقلی و همچنین به استناد آمارهای مرگ و میر بر اثر بیماری‌های فصلی می‌توان درک کرد که هر سال در نیمه دوم پاییز، آمار مرگ و میر بر اثر بیماری‌های همچون آنفولانزا افزایش یابد.

نکته‌ای که می‌توان از نمودارهای متعدد مرگ و میر بر اثر آنفولانزا به دست آورد، نوسانات شدید در بیشینه میزان مرگ میر در سال‌های مختلف است. افزایش مرگ و میر بر اثر آلودگی هوا را نیز می‌توان به این آمار فصلی اضافه کرد. با این اوصاف، ضرورت دارد که میزان مرگ و میر در ماه‌های نوابر و دسامبر سال‌های قبل‌تر هم بررسی شود تا مشخص شود میزان مرگ و میر در این فصل در چه بازه‌ای از اعداد طبیعی (یا به تعبیر آماری، نرمال) است. لذا با این میزان داده، بالا بودن آمار مرگ و میر در نوابر ۲۰۱۹، تنها به این دلیل که از سایر اعداد در نمودار بیشتر است نمی‌تواند معنی خاصی داشته باشد.

## کیفیت داده

با نگاهی به دو رقم آخر اعداد می‌بینیم که تا پیش از فروردین ۹۹، دو رقم آخر بین ۱۳، ۱۴، ۱۵ و ۱۶ تغییر می‌کنند که به هیچ عنوان طبیعی نیست. بررسی دقیق مقادیر، موضوع عجیب‌تری را نشان می‌دهد. احتمال تکرار یک عدد پنج‌رقمی در یک مجموعه ۲۹ عضوی، بسیار ناچیز است. حتی اگر یک بازه ۱۰ هزار واحدی را در نظر بگیریم برای نوسانات، احتمال دو بار تکرار یک عدد، یک ده‌هزارم می‌شود. این در حالی است که در نمودار فوق، به کرات اعداد تکرار می‌بینیم. تنها در چهار ماه مختلف، میزان مرگ و میر عدد ۳۳۶۱۵ ثبت شده است که می‌توان گفت ناممکن است. این دو مساله به خوبی نشان می‌دهد که اعداد و ارقام این نمودار، به ویژه پیش از فروردین ۹۹ به شدت مخدوش و غیرطبیعی است.

## رفتار نمودار

مساله دیگر، تفاوت فاحش رفتار نمودار پیش و پس از فروردین ۹۹ است. این مساله به شدت نیازمند بررسی توسط متخصصین پزشکی است. اما قدری غیرطبیعی به نظر می‌رسد که نموداری با نوسانات شدید تا پیش از فروردین ۹۹، ناگهان رفتاری ملایم از خود نشان دهد.

## جمع‌بندی

همان‌طور که در ابتدای نوشته هم گفته شد، این مقاله تلاشی برای اثبات عدم ارتباط افزایش مرگ و میر در نوابر ۲۰۱۹ با کشتار آبان ۹۸ ندارد. بلکه در مواردی که ذکر شد، ابهاماتی را در خصوص اصالت داده‌ها و نتیجه‌گیری از آن به‌خصوص برای برآورد تعداد کشته‌شدگان در آن ماه طرح کرده است. این نوشته به دنبال یافتن پاسخ این سؤال است که با چه ابزار علمی و مستدلی می‌توان از داده‌های محدود و مخدوش این نمودار، نتیجه‌گیری خاصی به دست داد.

131072

メディアをギャラリーにアップロードして、その Markdown コードをコピーして投稿に挿入できます。メディアをアップロード

タグ (コンマ区切り) 省略可ライセンス省略可 Leave it empty to reserve all rights 図省略可